De mainports veiliger maken. Dat is de gezamenlijke ambitie van Securitas en haar (keten)partners in de Nederlandse havens. Ondermijning vormt een van de grootste problemen op deze vervoersknooppunten. Alleen door samen te werken, informatie te delen en een open dialoog met elkaar aan te gaan kan dit worden aangepakt. Een conclusie waar alle partijen het over eens waren tijdens de eerste rondetafelbijeenkomst van Securitas.
De infiltratie van criminele organisaties, de handel in illegale goederen en het witwassen van geld zijn enkele voorbeelden van ondermijning die de veiligheid in het havengebied onder druk zetten. Bij ondermijning maken criminelen voor hun illegale activiteiten gebruik van legale bedrijven en diensten. De gevolgen zijn groot. Verhoudingen op de werkvloer veranderen, de veiligheid van werknemers neemt af, het schaadt bedrijfsimago’s en daarmee ook de bedrijfsresultaten.
Bedrijven zijn gemotiveerd om ondermijning aan te pakken, maar hoe en tegen welke prijs? Tijdens een rondetafelsessie over ondermijning binnen de mainports bogen Securitas en haar ketenpartners zich over drie stellingen:
Een van de belangrijkste conclusies van de rondetafelsessie is dat de problematiek door het maatschappelijke en internationale karakter ervan moeilijk te bestrijden is. Zolang de vraag naar drugs bestaat en er in regio’s als Zuid-Amerika, West-Azië en Noord-Afrika grof geld aan wordt verdiend, vinden ze hun weg naar de Nederlandse terminals. Internationale samenwerking is dan ook nodig om de toevoer van drugs en de vermenging van onder- en bovenwereld een halt toe te roepen.
Toch kan ook dichter bij huis actie worden ondernomen om de veiligheid in de havens te vergroten. Sterke beveiliging speelt daarin een cruciale rol. Een proactieve beveiligingsstrategie en een integrale inzet van beveiligingstechnologie en data, waaronder camera’s met video analyse software en toegangscontrole, kunnen bijdragen aan het vergroten van de veiligheid. Daarnaast is investeren in publiek/private samenwerking, zowel op organisatorisch vlak als op het gebied van beveiligingstechniek, en duidelijke regelgeving van belang. Door samenwerking en informatie-uitwisseling kan de reactieve aanpak van de ene partij de weg vrijmaken voor een proactieve aanpak van de andere partij.
De deelnemers zijn van mening dat de huidige wetgeving onvoldoende steun biedt aan ondernemers in het havengebied en in sommige gevallen zelfs tegenwerkt, wat kan leiden tot aanzienlijke financiële consequenties voor de bedrijven. Werkgevers worden geconfronteerd met de gevolgen van werknemers die een misstap begaan en daardoor ongeschikt zijn voor hun positie, zonder dat ze de mogelijkheid hebben hen te ontslaan als ze niet meer in aanmerking komen voor een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG). Ook zijn zij verantwoordelijk voor de loonkosten tijdens periodes waarin werknemers niet kunnen werken vanwege AIVD-screeningen. De privacywetgeving (AVG) belemmert regelmatig het onderzoek naar misstanden door restricties op het delen van informatie en beperkingen op het gebruik van onder andere cameratoezicht.
Een grote zorg in de havens is de veiligheid van collega’s. Volgens de ondernemers is nog meer investeren in publiek/private samenwerking daarom een must. Binnen de bedrijven is met name behoefte aan beleid op het gebied van sociale veiligheid en het beschermen van medewerkers tegen chantage en geweld. Mensen voelen zich weinig beschermd. Zo is het niet mogelijk om anoniem te getuigen en is het op dit moment niet mogelijk om uit naam van het bedrijf aangifte te doen. Aangifte gaat op persoonlijke titel, inclusief privégegevens. Dat maakt medewerkers voorzichtig. Overleg met zowel het Openbaar Ministerie (OM), de politie als de Douane is dan ook een van de actiepunten die tijdens de rondetafelsessie ter sprake kwam.
De conclusies nodigen niet alleen uit tot een gezamenlijk gesprek met het OM. Er liggen meer kansen. Zo bevinden zich onder de actiepunten ook het aanpassen van HR-beleid aan de omgeving en gesprekken met andere partijen. Bijvoorbeeld als het gaat om het screenen van medewerkers, het delen van goed HR-beleid en de juiste inzet van beveiligingstechnologie. Ondanks dat daar op dit moment al veel tijd en geld in wordt geïnvesteerd, worden methodieken op dit moment veelal niet holistisch en integraal toegepast. De uitdaging is te bouwen aan kennis, deze met elkaar te delen en betere randvoorwaarden te creëren.
Omdat ondermijning een complexe uitdaging is, blijft het een topprioriteit voor Securitas en haar opdrachtgevers en ketenpartners. Nu en in de toekomst. Met de ambitie om de mainports veiliger te maken streeft Securitas ernaar om door middel van samenwerking en informatie-uitwisseling met grote opdrachtgevers in de havens het zogenaamde ‘waterbedeffect’ te voorkomen. Dit effect treedt op wanneer maatregelen in de ene haven leiden tot problemen in andere havens.
Om ondermijning effectief te bestrijden is het nodig om met een andere bril te gaan kijken en vooral goed te weten waar je naar kijkt. Daarbij is het van groot belang te beseffen dat mensen vaak de (zwakste) schakel zijn in deze strijd. De verleidingen die leiden tot ondermijnende activiteiten vormen een constante bedreiging. Alleen door samen te werken, informatie te delen en een open dialoog met elkaar aan te gaan kan ondermijning worden aangepakt. Tijdens deze rondetafelbijeenkomst zijn de eerste stappen daartoe gezet.
