Vaker succes op ‘slimme bedrijventerreinen’

Traditionele collectieve beveiliging op bedrijventerreinen is al lang niet meer toereikend en succesvol. Echt succes wordt steeds vaker geboekt op ‘slimme bedrijventerreinen’ waar geïnvesteerd wordt in techniek en in publiek private samenwerking. Zoals in Barneveld waar gemeente, politie, ondernemers samen met Securitas het hoogste beveiligingsniveau hebben bereikt.

Zo’n 25 jaar geleden al werkten gemeente, politie en ondernemers samen om de criminaliteit op bedrijventerrein Harselaar een halt toe te roepen. Toch was het pas in 2008 – toen gestart werd met cameratoezicht – dat het aantal inbraken afnam van 85 naar gemiddeld 10 inbraken per jaar. Maar zelfs dat aantal kon omlaag bleek vorig jaar. In 2016 werd slechts één keer ingebroken bij de 135 ondernemers op bedrijventerrein Harselaar.

‘De collectieve samenwerking in Barneveld heeft een vlucht genomen’, zegt Dirk Klein, teamleider veiligheid, vergunningen & toezicht van de gemeente Barneveld. Stond tien jaar geleden de veiligheid op bedrijventerrein Harselaar nog centraal, inmiddels werkt Stichting Veiligheid en Beheer bedrijventerreinen Barneveld aan de veiligheid en het beheer op vijf bedrijventerreinen (Harselaar, Briellaerd, De Tolboom, De Valk en Puurveen). In de stichting die in 2015 werd opgericht, werken bedrijfsleven, gemeente en politie nauw samen. Een keer in de twee maanden komen de partijen samen. Securitas is daarbij aangesloten.

Schoolvoorbeeld

De samenwerking in Barneveld is volgens Marco van Tongeren, beveiligingsexpert bij Securitas een schoolvoorbeeld van hoe collectieve samenwerking succesvol kan uitpakken. ‘In Barneveld zijn alle stappen doorlopen om tot een hoog beveiligingsniveau te komen’, zegt hij. ‘Er is begonnen met beperkte collectieve surveillance waarna het niveau van beveiligen stap voor stap is uitgebreid. Twee terreinen bevinden zich inmiddels in de laatste fase van ‘smart business parcs’.

Op deze terreinen is volgens Van Tongeren sprake van een volledige integrale oplossing. ‘Er zijn beveiligingsdiensten, er is techniek op locatie en toezicht op afstand. De surveillance in de avonduren en weekenden wordt aangevuld met cameratoezicht bij de toegangswegen.’ Overzichtscamera’s staan in verbinding met de meldkamer van Securitas en extra ANPR-camera’s zijn aangesloten op de regionale toezichtcentrale in Nijmegen. Ook heeft de stichting alle camera’s op de bedrijventerreinen geregistreerd in de politiedatabank ‘Camera in beeld.’

Lange adem

Bij het opzetten van een succesvolle collectieve samenwerking is vaak een lange adem nodig, weet Van Tongeren. ‘Nagenoeg elk bedrijventerrein kent haar eigen problematiek. Traditionele collectieve surveillance blijkt lang niet altijd succesvol. De recessie, freeriders, te weinig draagvlak, gebrek aan lokale kennis en gezamenlijke aanpak zijn maar enkele voorbeelden die duidelijk maken hoe belangrijk het is om creatief te zijn in het bedenken van oplossingen. Elk collectief verdient een unieke aanpak.’

De opbouw verloopt vaak in fases. Van Tongeren: ‘De eerste fase kenmerkt zich door een beperkt aantal deelnemers, beperkte draagkracht en een doorgaans laag veiligheidsniveau. In de tweede fase sluiten meer ondernemers zich aan waardoor er meer draagkracht en financiële armslag ontstaat. In deze fase ontstaat vaak een KVO-werkgroep (Keurmerk Veilig Ondernemen) waarin verschillende partijen afspraken maken die leiden tot een schoner en veiliger bedrijventerrein.’

‘Na enkele jaren in deze fase zien we echter vaak een terugslag’, vervolgt hij. ‘Kwaadwillenden herkennen na verloop van tijd de werkwijze. Ze maken gebruik van het feit dat surveillance te allen tijde een momentopname is. Daardoor zien we het aantal incidenten toenemen en tegelijktijdig het aantal deelnemers afnemen. In deze fase is het belangrijk dat partijen zich hard maken voor het invoeren van verplichte deelname door bijvoorbeeld een BIZ (Bedrijven Investeringszone) regeling in te voeren. Bedrijven kunnen dan niet afhaken, maar zijn verplicht financieel bij te dragen aan een veiliger bedrijventerrein.’

Keten van veiligheid

De derde fase kenmerkt zich volgens Van Tongeren door de implementatie van technische oplossingen, naast collectieve surveillance. Cameratoezicht bijvoorbeeld, of toegangsbeheer. In deze fase wordt vaak succes geboekt, maar bestaat het risico dat het collectief aan zijn eigen succes ten onder gaat. ‘Als de criminaliteit en het aantal incidenten afneemt, loopt de draagkracht soms terug. Ondernemers denken dat er niets meer gebeurt, waardoor de aandacht verslapt.’

Toch is juist deze fase volgens hem het moment waarop een collectief kan besluiten te evalueren naar een hoger niveau waardoor een echt ideale combinatie tussen mens en techniek ontstaat. ‘Op dat moment ontstaat een keten van veiligheid waarin monitoring, technische oplossingen, beveiligingsdiensten, gespecialiseerde beveiliging, kennisdeling, mobiele surveillance, management en brandveiligheid nauw met elkaar zijn verbonden.’

Technische maatregelen

Vertrouwen, draagkracht en kennis zijn de belangrijkste ingrediënten voor een succesvolle collectieve samenwerking’, zegt Van Tongeren. In Barneveld is Dirk Klein met zijn achtergrond bij de politie een drijvende kracht. Als secretaris van de stichting speelt hij een belangrijke rol in de collectieve samenwerking in Barneveld.

Volgens Klein is de veiligheid op bedrijventerrein Harselaar vooral in de derde fase, na het invoeren van technische maatregelen, sterk toegenomen. Daarnaast verwacht hij dat de nieuwe stichting de veiligheid een impuls geeft. We houden ons niet meer alleen met de veiligheid van de terreinen bezig, maar ook met het beheer. Zo hebben we een jaarlijkse schouw waarin we met elkaar (ondernemers, politie en brandweer en gemeente) gezamenlijk over de terreinen lopen. We brengen de donkere hoekjes, verzakte stoepen, cameraposities en onregelmatigheden in kaart. Actiepunten worden gelijk opgepakt. Het jaar erop controleren we opnieuw.’

Verplichte bijdrage

Hoewel de kosten voor de stichting nu nog worden gedragen door de gemeente en deelnemende ondernemingen, wordt gekeken of bedrijven warm kunnen worden gemaakt voor een BIZ regeling. In deze wettelijk regeling leggen ondernemers met elkaar vast wat ze willen bereiken en leggen ze van tevoren een bedrag in met elkaar. Een groot voordeel is dat álle bedrijven meebetalen aan veiligheid en beveiliging van hun terrein. Free riden kan dan niet meer.

Van Tongeren en Klein zijn beide een groot voorstander van de regeling. Van Tongeren: ‘Een verplichte bijdrage maakt smart business parcs haalbaar.’ Klein: ‘Het mooie van een regeling is dat bedrijven vooraf vaststellen wat ze met hún geld gaan doen. Het wordt niet het geld van de gemeente. Het blijft geld van de ondernemer die het in een potje stopt ten behoeve van hun terrein. Ik zou het heel fijn vinden als alle bedrijven in onze gemeente daaraan mee gaan doen.’